Complimenten
Complimenten vind ik altijd een beetje ongemakkelijk.. Daar word ik verlegen van. Natuurlijk is het heel fijn om te horen dat families blij zijn dat ze voor mij gekozen hebben en dat alles naar tevredenheid is gegaan.

Eigenlijk hoor ik altijd dat mensen zo blij zijn met de kaart, de mooie persoonlijke ontwerpen, de aandacht, tot in de kleinste details. Die complimenten kan ik mooi doorschuiven naar mijn persoonlijke huisontwerper, mijn eigen man Valentin.

Wat ben ik gelukkig en trots dat ik drie jaar geleden de stap heb gewaagd om mijn eigen onderneming te beginnen. Het bijstaan van families in een kwetsbare, verdrietige tijd, gaat mij kennelijk goed af en geeft mij ongelofelijk veel voldoening.

Vandaag dit boeket gekregen van een dankbare familie. Zo lief!

Het kan ook anders!
Onlangs mocht ik een lieve man begeleiden, wiens vrouw veel te jong en veel te plotseling is overleden. Het werd een 'anders dan anders' afscheid.
Ze lag in een handgemaakte vurenhouten kist, die helemaal beschilderd was door haar echtgenoot en door haar vriendinnen.
Zo prachtig en persoonlijk. Ze werd thuis opgehaald met een oude Amerikaanse slee.
Siem, de chauffeur reed langzaam door de erehaag die haar collega's hadden gemaakt en waar geen eind aan leek te komen.
We hebben een restaurant hier in de polder afgehuurd, waar iedereen op een ongedwongen manier afscheid kon nemen van haar.
Er waren een paar toespraken, maar geen lange 'verplichte zit', er is geproost (heel vaak!), er is ontzettend veel gepraat, gelachen, gehuild en geknuffeld.
Bij het weggaan kreeg iedereen een Spaans Margrietje mee, een klein bloeiend plantje, met een persoonlijk kaartje eraan. Ieder plantje zat vol met knoppen die hopelijk allemaal uit gaan komen en zo steeds een herinnering blijven aan de overledene.
Na afloop zijn we met een heel klein groepje naar het crematorium gegaan voor het laatste afscheid.
Dit afscheid paste bij haar. Mooi, persoonlijk, ongedwongen.
En zo kan het dus ook. Denk ook eens na over hoe jij je afscheid zou willen en praat er over met elkaar. Er is zoveel mogelijk! 

Improviseren

Niet alleen vanwege de coronamaatregelen moeten we in deze tijd en in dit vak vaak creatief zijn, soms kan ook bijvoorbeeld het weer ons dwingen om te improviseren. Zo begeleidde ik een lieve meneer die afgelopen februari het afscheid moest regelen van zijn zus. Midden in de nacht, in de stilte van de lockdown overleed ze op 87-jarige leeftijd. We verzorgden haar, planden het afscheid, ontwierpen en verstuurden de kaarten.. We hadden alles in kannen en kruiken, maar de weergoden werkten niet mee.
Voor de maandag waarop we het afscheid hadden gepland, was code rood met heel veel sneeuw voorspeld. Wat moesten we doen? We hebben toen besloten om de begrafenis de zaterdag daarvoor al plaats te laten vinden. Met een kleine ceremonie, maar met het voornemen om op een later moment een herinneringsdienst voor haar te houden.

Vandaag, op haar geboortedag, was het zover; in de kapel van de begraafplaats van St. Barbara in Alkmaar hielden we een mooie dienst, waarin ik mocht voorgaan. Met, in plaats van een kist, een foto van de overledene, kaarsen en prachtige bloemen. We hebben geluisterd naar verhalen over haar leven en naar mooie muziek, we hebben samen gebeden voor haar.
En na afloop zijn we bij een flauw zonnetje naar het graf gelopen, dat inmiddels voorzien is van een mooie plaat en gegraveerde steen.
De familie heeft de bloemen op het graf gelegd. De plek waar ze in februari al bij haar man begraven is. Het is helemaal af nu, de cirkel is rond.

Het was helemaal niet zoals we ons voor ogen hadden toen ze in die stille nacht in februari overleed, we hebben heel erg moeten improviseren.
Maar wat was het mooi.
Rust zacht, lieve mevrouw.

Kippenvel

Onlangs had ik zo'n bijzondere ervaring.
Na een week intensief contact met een familie na het overlijden van de echtgenoot en vader van het gezin, was het moment om definitief afscheid te nemen, gekomen. De rouwauto stond al voor bij het woonhuis, de chauffeur had zich gemeld. Een heel lastig moment volgt dan, de overledene werd voor de laatste keer uit huis gedragen. Zo moeilijk, je wil het niet maar het kan niet anders. We kwamen naar buiten met de, door de kleinkinderen prachtig beschilderde, kist.

En daar waren ze... tientallen collega's van het bedrijf waar hij onlangs met pre-pensioen was gegaan. Met bijna 50 man stonden ze, met ieder een witte roos in de hand, aan weerskanten van de weg. We liepen langzaam door deze erehaag. Ik voorop, dan de rouwauto en daarachter liep het gezin. Kippenvel.. Het was zo prachtig, zo'n mooi eerbetoon aan de fijne collega die hij geweest is. Spontaan sloten de collega's zich achter ons aan, zodat we een lange stoet vormden.

Aan het einde van de wijk, stopte de chauffeur en lieten we iedereen de rozen naast de kist in de auto leggen. Sommigen legden hun hand nog even op de kist. Zo konden ze toch nog afscheid nemen.
In gewone tijden waren deze collega's waarschijnlijk mee naar het crematorium gegaan. Maar het zijn geen gewone tijden. We kampen nou eenmaal met alle maatregelen tegen corona. Het zijn tijden waarin we creatief moeten zijn, moeten blijven kijken naar oplossingen. En juist daardoor wordt het afscheid zo persoonlijk.

Zo eigen, zo bijzonder, zo vaak kippenvel.